24 januari 2007

HET VERSCHIL


Ik zag de laatste dagen twee mooie films waarin de relatie tussen 'Leven' en 'Literatuur' aan de orde kwam. In STRANGER THAN FICTION worstelt een schrijfster met de vraag of ze haar hoofdpersoon kan laten sterven in haar boek, en in THE HISTORY BOYS (foto) verdedigt een leraar 'Algemene Zaken Die Iets Met Cultuur Te Maken Hebben' het uit het hoofd laten leren van gedichten, liedjes en gedeeltes van toneelstukken.
Zijn leerlingen zeggen: 'Maar al die teksten gaan over dingen die we niet begrijpen, en die we nog nooit hebben meegemaakt...'
'Klopt,' zegt de leraar, 'en dat is ook de bedoeling. Ze zijn een tegengif. Je slaat ze nu op, en als je wél in de onforuinlijke situatie komt waar de gedichten over gaan, dan heb je je geneesmiddel bij je.'

Literatuur als tegengif. Hoofdpersonen als mensen in je buurt die het verschil kunnen maken.

Ik wil erin geloven, en ik geloof er ook in.
Het mag ouderwets zijn, droog, onopgepompt en slecht gemaquilleerd, maar in mijn eigen leven hebben zinnen uit literatuur, liedjes en films me al menigmaal richting gegeven.
'Zo 't komt, zal 't moeten komen' bijvoorbeeld, uit het hier al vaker aangehaalde liedje ZO 'T KOMT van Wim Hogenkamp.
Maar ook een zin uit Twin Peaks.
Twin Peaks ja. Het is niet zomaar een serie geweest die mooi en goed was en met actrices en acteurs om verliefd op te worden. Want dit zei Dale Cooper keer op keer: 'Every problem contains its own solution'.
Ook daar wil ik in geloven, en ik geloof er ook in.

Algemene waarheden misschien, maar ze hebben een verhaal, een formulering nodig om ons steeds een tik terug te geven als we om dreigen te wankelen. Verbeelding. Tegengif. Onderwijs. Verschil.