DE RACISTE

Vanochtend zat ik in de trein, met een reisgenoot. We spraken over van alles, en ook over ex-president Clinton en diens aanhang onder 'the blacks'.

Toen gebeurde er iets zeer gedenkwaardigs.
Er stond ineens een aardige, kleine, oudere mevrouw naast ons. Ze had spierwit haar. Ze hield een boekje in haar hand. 'Sorry,' zei ze, 'dat ik zomaar onderbreek, maar ik wilde even iets zeggen over de blanke mens.'

En toen brak ze los.
Ze was in 1939 geboren en voor haar hoefde al die rassenvermenging niet. Het blanke ras was tenslotte het beste op aarde, ja, zo zag zij het hoor. En het heet niet wít, het heet blánk. Ze zag niet in waarom er zoveel zwarten in ons land moesten komen. Want we worden overspoeld. En Hitler noemde het zo en zo (en toen kwam er een Duits term die we niet verstonden). En ja sorry hoor dat ze het zei, maar vrouwen luisterden nooit naar haar. Ze was zelfs al eens naar de keel gevlogen. Maar het blanke ras wás gewoon beter dan andere rassen, dat wist iedereen.

Het ging maar door. Ik zei: Mevrouw, u begrijpt natuurlijk wel dat wij het totaal niet met u eens zijn.
Ja, dat wist ze wel, zei ze , maar... en toen kwam er een herhaling van boven.
Ik zei: Kent u ook donkere mensen?
Toen werd ze fel. Daar gíng het niet om, zei ze, en toen kwam er... een herhaling van boven.

Mijn reisgenoot was rustiger in zijn reacties. Hij zei bijvoorbeeld: Welk boek leest u? En ook: Mevrouw, ik denk niet dat u bang hoeft te zijn dat u niet wit zult blijven.

En toen moesten we alweer uitstappen. Ik vond dat jammer. Dat vond mijn reisgenoot ook. Want nu hadden we opeens een echte, zuivere, raciste gesproken. Iemand die noch hij noch ik ooit te spreken zouden krijgen.
En in had (meer dan hij) een gedeelte van mijn tijd verdaan door tijdens haar tirade te denken: ik kan hier toch niet naar luisteren, ik moet toch duidelijk zijn nu, ik moet er toch tegenin gaan!
Dat deed ik dus ook wel, maar eigenlijk was het véél interessanter geweest te weten waar de adelaarssterke overtuiging bij deze mevrouw vandaan kwam.
Uit angst natuurlijk. Ongetwijfeld. Ze had ergens een joekelgrote angst opgedaan. Maar waar kwam die angst vandaan? En door wie was de dame beïnvloed, of op het racistische pad gebracht?

Dat had ik kunnen leren - als we bijvoorbeeld hadden gevraagd of we haar eens mochten opzoeken. Dan had ik misschien de kans gehad racisme beter te begrijpen - want begrip leidt tot een betere bestrijding (mocht ik ooit in de positie komen dat ik dat zou moeten bestrijden). Ik denk dat we kansen hebben laten liggen.

Toch een miraculeuze ontmoeting. Met te weinig tijd en te weinig effectiviteit. We komen haar natuurlijk nooit meer tegen. Deze witte, van woede trillende, oma-achtige dame. Sorry, deze blánke oma-achtige dame.

O ja - welk boek ze las? Een pocketje. Dr. Who.